Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi

Genel Sağlık Sigortası Kavramı neyi ifade etmektedir?

Genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigortayı, ifade etmektedir. Genel sağlık sigortası hangi tarihten itibaren zorunlu hale geldi ve Kimler genel sağlık sigortası kapsamındadır?

Zorunlu olarak herkesin genel sağlık sigortası kapsamına alınması 1/1/2012 tarihinde başlamıştır. Kapsam dışında olanlar;

• banka sandıkları mensupları
• hükümlü tutuklular,
• yurt dışından sağlık hizmeti alma hakkı olanlar

Bu sayılanlar dışında kalan Türkiye’de ikamet eden herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır. Sigortalı çalışan, kendi nam ve hesabına çalışan, devlet memuru olan, isteğe bağlı sigortalı olan, Kurumdan aylık ve gelir alan, 65 yaş aylığı alan, şeref aylığı alan, stajyer avukatlar, işsizlik ve kısa çalışma ödeneği alan herkes genel sağlık sigortası kapsamındadır.

Bu kişilerin yanı sıra, herhangi bir kapsamda olmayan ya da sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında olmayan yani işsiz, Kurumdan gelir ya da aylık almayan ya da bakmakla yükümlü olunan olmayan kişilerde genel sağlık sigortası kapsamındadır. Bu kişiler Kurum tarafından otomatik olarak sistem üzerinden bulunup genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmektedir. 

Gelir testi işlemi nedir, kimler yaptırmaktadır? Torba yasada gelir testi işlemlerine ilişkin herhangi bir değişiklik var mı?

Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini; ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlem gelir testidir. Bu kapsamdaki kişiler genel sağlık sigortalısı oldukları tarihten itibaren ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekmektedir.

6824 sayılı Torba yasadan önce gelir testi yaptırmak bu kapsamdaki kişiler için mutlak zorunluluk idi, primi devlet tarafından karşılanan grup ile birlikte 4 seviye vardı ve kişilerin bu 4 seviyeden hangisi içerisinde olduğunun mutlak tespiti gerekiyordu, Torba yasa sonrası mutlak zorunluluk kalkmış olup bu kapsamdaki kişiler gelirinin düşük olduğunu düşünüyorlar ise kendilerine gönderilen tebliğden itibaren bir ay içerisinde, gelir testine başvurmaları gerekmektedir.

• Zorunlu sigortalı
• İsteğe bağlı sigortalı
• Bakmakla yükümlü olunan kişi
• Ayrıca 65 yaş maaşı alan kişiler, terörler mücadele aylığına sahip kişiler, malullük aylığı alan kişiler, işsizlik veya kısa süreli çalışma yardımı alan bazı kişilerin de genel sağlık sigortasından yararlanma hakkı vardır.

             Sayılan kişiler dışında kalanların Asgari ücretin %3 oranında genel sağlık sigortası primi ödemesi gerekmektedir.

Gelir testi ise genel sağlık sigortasından herhangi bir sebeple yararlanamayan kişiler için uygulanan ve sonuca göre kişiye ücret ödemeden bir genel sağlık sigortası sağlayan testtir.

Gelir Testi Hangi Kurum Tarafından Yapılır?

Gelir testlerini valilik ya da kaymakamlığa bağlı olarak çalışan sosyal yardım ve dayanışma vakıfları uygulamaktadır. Gelir testi yaptıracak kişi hangi il veya ilçede ikamet etmekte ise orada bulunan sosyal yardım ve dayanışma vakfında gelir testi yaptırabilir.

Gelir testi başvurusunu kişinin kendisi yapmalıdır. Testin yaptırılacağı ve ikametgâhın bulunduğu sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfından alınacak formun doldurulması ve teslim edilmesi sonucunda gelir testi için başvuru gerçekleştirilmiş olur.

Gelir testi için kişilerde bakılan durumlar:

·         Ailenin aylık toplam gelirine

·         Aile kendi evine sahip ise ev değerinin 240’ta birine,

·         Ailenin sahip olduğu farklı konutlar varsa her biri için bu konutların da 240’da birine,

·         Ailenin sahip olduğu bir ev varsa ve bu ev kiraya verilmiş ise kira bedeline,

·         Arazi, tarlalar ve dükkânlar için rayiç bedeli olan miktarın 240’ta birine,

·         Büyük ya da küçükbaş hayvanlara sahip ise tarım müdürlüğü tarafınca tespit edilmiş olan aylık gelire,

·         Sürekli alınan aylıklar, yardımlar ya da burslar var ise bunların aylık ortalamasına,

·         Ve bunların dışında herhangi bir aylık kazanç varsa bu kazançların ortalamasına bakılır.

Gelir Testi Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?

Kişiler sayılan kriterlere göre değerlendirilir ve konutta yaşayan kişi başı aylık gelir, asgari brüt ücret üçte birinden daha az miktarda ise, hane sakinleri ek hiçbir ücret ödemeden genel sağlık sigortasına sahip olabilecek ve sağlık hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalanabileceklerdir.

Gelir Testi Yaptırılması Zorunlu Mudur?

Artık genel sağlık sigortasına sahip olup sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanmak isteyen kişiler 2018 yılı için her ay 60,78 TL ücret ödeyerek sağlık hizmetlerinden yararlanabilir. Ancak maddi durumu yeterli olmadığından ya da farklı sebeplerden bu ücreti ödemek yerine gelir testi yaptırmayı seçecek kişiler ve ailesinin aylık kişi başı gelir ücreti, asgari ücret brüt ücretinin üçte birinden daha az olduğu takdirde hiçbir ek ücret ödemeden genel sağlık sigortalı olmaları mümkündür.

Gelir Testi Yapılırken Hane Halkı Olarak Kimler Değerlendirilir?

Hane halkı, aynı konutta yaşamakta olan eş, çocuklar, anne, baba ve 25 yaş altı eğitim sebebiyle farklı bir şehirde bulunan çocuklar olarak değerlendirilmektedir.

Genel sağlık sigortası kimleri kapsamaktadır ve faydalanmak için neler yapılması gerekir?

Gelir testi yaptırdığınızda herhangi bir geliriniz yoksa veya geliriniz asgari ücretin 3’te 1’inden daha az ise hiç prim ödemeyebilirsiniz. Ayrıca belirtmek gerekirse dul ve yetim aylığı alanlar GSS primi ödemek zorunda olmadıkları gibi sağlık hizmetlerinden de faydalanabilirler. Çocukların Genel Sağlık Sigortasından faydalanmaları için ek bir şart gerekmemektedir. 18 yaşını doldurmamış olan çocuklar zaten günümüzde uygulanan bu sistemde GSS kapsamı içerisinde yer aldıklarından sağlık hizmetlerinden otomatik olarak yararlanmaktadırlar. Ancak çocuk ya da çocuklar ortaöğretim öğrencisiyse ve 20 yaşını aşmamışsa, yükseköğrenim öğrencisiyse ve 25 yaşını aşmamışsa eski sistemde de olduğu gibi aileleri ya da bakmakla yükümlü olan kişiler üzerinden sağlık hizmeti almaya devam etmektedirler.

Gelir testi için bir süre var mı?

Herhangi bir sosyal güvencesi olmaması nedeniyle GSS kapsamında resen tescil edilen kişilere durumlarını belirten bir tebligat gönderilmektedir.  Gelirinin aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı asgari ücretin 1/3’ünün altında olduğunu düşünenler bu tebliğden itibaren 1 ay içinde gelir testi için yerleşim yerinin bulunduğu SYDV’ye müracaat etmeleri gerekmektedir.

Gelir durumu değişenler tekrar gelir testine gidebilir mi?

Bu kapsamdaki sigortalılardan gelir durumu değişenler durumunun değiştiği tarihten itibaren yeniden gelir testi için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat edebilirler.

GSS’lilerin gerek primi kendi cebinden ödeyenler gerekse de devlet tarafından karşılananlar için sağlıktan yararlanma şartları ne şekilde aynı mıdır?

İki grup arasından bu farklılık göstermektedir.

60/c-1 (eski yeşil kartlılar) sigortalılarının sağlık hizmet sunucularına müracaat etmeleri halinde herhangi bir şart aranmamaktadır. Bu kapsamda sigortalı olunduğu andan itibaren sağlık hizmetlerinden yararlanılabilmektedir.

60/g kapsamındaki primini kendi cebinden ödeyen kişiler için ise 2 temel kural bulunmaktadır; bu kişilerin 30 gün prim ödemesinin bulunması ve 60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekmektedir.

Bu kurallar ile birlikte 6284 sayılı Torba yasa geçmiş dönem prim borçları için sağlık hizmetlerinden faydalanma noktasında sigortalılara kolaylık getirmektedir. 60/g sigortalıları on iki aylık süre içerisinde sağlık hizmet sunucusuna müracaat ettiklerinde 30 gün prim ödemesi ve cari dönem 60 günden fazla borcunun da bulunmaması şartıyla geçmiş dönem gss prim borçları sorgulanmadan sağlık hizmeti alabileceklerdir.

GelirTesti Sonucu Sorgulama

Genel Sağlık Sigortası kapsamında getirilen diğer yenilikler nelerdir?

Gençler için mezuniyet tarihinden itibaren belli yaş ve süre sınırı olmak üzere sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanma imkanı getirilmiştir. 6663 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 10.2.2016 tarihinden itibaren Lise mezunu gençlere 20, üniversite mezunu gençlere 25 yaşına kadar anne ya da babasından iki yıl boyunca bakmakla yükümlü olarak, anne veya babasından yararlanamıyor ise gelir testi yaptırmaksızın 60/c-1 dediğimiz primi devlet tarafından karşılanmak üzere genel sağlık sigortalısı olmaları sağlanmıştır.

Kısmi süreli çalışanlarla ilgili olarak ; 1/1/2012 tarihinden itibaren 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışanların, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlamaları zorunluydu. Yapılan yeni düzenleme ile; 1/10/2016 tarihi itibariyle;

 20 günden az çalışmak şartıyla; part time çalışanlar ile Ek-9 dediğimiz  ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla çalışanları yanı “7- Puantaj”  eksik gün seçeneği ile bildirilen kişiler de bu zorunluluk kapsamına dahil edildi.

Aynı zamanda bu kişiler için şöyle bir kolaylık sağlandı; eğer bu kişiler yani part time çalışanlar, Ek-9 dediğimiz ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla çalışanlar, “7- Puantaj”  eksik gün seçeneği ile bildirilen eğer sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde iseler bu zorunluluktan muaf tutulmuş oldular.

Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama